Bez czarny

Krzak. Przydomowy, bliski. Można do niego podejść i oddać mu swoje choroby. Nie można za to go ściąć, bo mieszka w nim duch, zwany bajstrukiem i będzie nieszczęście. Domyślacie się, co to za roślina, ważna i czczona w wierzeniach ludowych? To oczywiście hyćka, holunder nazwany przez botaników bzem czarnym (Sambucus nigra). 

Jego piękne, kremowobiałe kwiaty zebrane w parasolowate baldachy cieszą nasze oczy i nozdrza w maju i czerwcu, a czarne, połyskujące w słońcu owocostany możemy podziwiać właśnie teraz, we wrześniu i październiku.

Bez czarny, Sambucus nigra, owocostany. fot. I. Kuzyszyn

Bez czarny powinien znajdować się w naszych domowych apteczkach. Jego owoce zawierają działające przeciwzapalnie flawonoidy, oraz przeciwutleniające antocyjany, witaminy z grupy B i C. Pozytywnie na przemianę materii wpływają zawarte w owocach bzu kwasy organiczne, cukry i pektyny. Warto pić napary z owoców lub syropy w przypadku przeziębienia, kaszlu. Można z nich robić też dżemy, chutney, czy nawet zupę, zwaną fafułą. 

Bez czarny, Sambucus nigra, kwiatostany. fot. I. Kuzyszyn

Zanim jednak wybierzemy się po naszą czarną pierwszą pomoc, pamiętajmy o kilku zasadach: wszystkie części czarnego bzu zawierają trujący glikozyd cyjanogenny zwany sambunigryną, dlatego nie spożywamy owoców bzu na surowo, gdyż sambunigryna rozkłada się do cyjanowodoru i powoduje podrażnienie układu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka).

Zbieramy całkowicie dojrzałe owocostany bzu czarnego, zostawiamy nieco owocostanów bzu ptakom – to ich pożywienie i szansa na rozsianie się tego drogocennego krzewu. Przetwarzamy same pojedyncze owoce bzu, nie używamy szypułek. 

University of Warsaw Botanic Garden

Our Botanic Garden
is open every day and on public holidays.

Greenhouses are closed on Mondays.


Aleje Ujazdowskie 4
00-478 Warsaw

Opening hours

MARCH – APRIL | 10 am – 6 pm | ticket offices open until 5 pm

MAY – AUGUST | 10 am – 8 pm | ticket offices open until 7 pm

SEPTEMBER | 10 am – 6 pm | ticket offices open until 5 pm

OCTOBER | 10 am – 5 pm | ticket offices open until 4 pm

Używamy plików cookie, aby poprawić komfort korzystania z naszej witryny. Przeglądając tę stronę, zgadzasz się na używanie przez nas plików cookie.