
Deptane po drodze
17 July
Jasnota purpurowa
Chcemy zwrócić Waszą uwagę na dwa gatunki z rodzaju jasnota (Lamium). O jasnocie białej (L. ...
Read moreRaczej ich nie zauważamy, są niepozorne, niewielkie, może nawet niezbyt urodziwe, nie zwracają naszej uwagi niczym szczególnym. Mijamy je codziennie, rosną tuż pod naszymi stopami, spokojnie znosząc nasze ciągłe deptanie po nich.
Dla miłośników przyrody każda roślina nawet najmniejsza i z pozoru nieurodziwa, może stać się źródłem inspiracji i zaowocować ciekawymi znaleziskami.
Porcje wiedzy przygotowała Izabella Kirpluk, która w Ogrodzie Botanicznym była kuratorem kolekcji ekologicznych oraz działu Flory niżowej Polski. Od 1987 roku zajmowała się chronionymi i zagrożonymi gatunkami, opiekując się kolekcją tych roślin w Ogrodzie, biorąc udział w badaniach prowadzonych przez Ogród na Suwalszczyźnie i badaniach w Puszczy Kampinoskiej.
Od 1992 roku prowadziła prace badawcze nad florą siedlisk antropogenicznych Puszczy Kampinoskiej, a od 2011 zajmowała się gatunkami inwazyjnymi na tych siedliskach.
Tym samym rozpoczynamy nowy cykl zwracający uwagę na te rośliny, które zazwyczaj są niezauważalne. Najpierw parę pojęć, którymi będziemy się posługiwać w tym cyklu.
Rośliny spotykane w najbliższym sąsiedztwie człowieka to tzw. gatunki synantropijne. Z greckiego „syn” oznacza „razem” lub „z”, „anthropos” zaś oznacza „człowiek”. Synantropizacja zatem to przemiany, które zachodzą w przyrodzie pod wpływem działalności człowieka.
W miastach i wsiach spotykamy przede wszystkim rośliny siedlisk ruderalnych przychaci, przypłoci, przydroży, wydepczysk, poboczy ulic, torowisk, szczelin murów, schodów, płyt chodnikowych, wysypisk śmieci czy innych tego typu miejsc. Nazwa gatunki ruderalne pochodzi właśnie od siedliska, w którym występują.
W krajobrazie wiejskim mamy również gatunki siedlisk polnych czyli, gatunki segetalne.
Natomiast w mozaice naszych krajobrazów miejskich i wiejskich spotykane są również siedliska półnaturalne, szczególnie narażone na wpływy antropogeniczne, takie jak nasadzenia leśne, brzegi lasów czy przydroża leśne, aluwia i wysychające brzegi zbiorników wodnych, murawy, zarośla ciepłolubne czy wydmy.
Ze wszystkich tych siedlisk rośliny przenikają do zbiorowisk ruderalnych, wzbogacając je w różne zestawy gatunków czy pojedyncze okazy.
Wśród roślin synantropijnych dużą grupę stanowią gatunki obce, przybyłe na dany obszar jeszcze przed odkryciem Ameryki czyli przed końcem XV w. (jest to umowna data w klasyfikacji roślin synantropijnych) zwane archeofitami i gatunki przybyłe po odkryciu Ameryki nie tylko gatunki pochodzące z Ameryki, zwane kenofitami.
Wszystkie gatunki obce dla danego obszaru nazywamy antropofitami. Natomiast gatunki rodzime, spotykane na siedliskach synantropijnych noszą nazwę apofitów.
Tymi terminami będziemy operować, przy omawianiu poszczególnych roślin, nie zajmując się, przynajmniej na razie, dalszym podziałem antropofitów.
Trzeba pamiętać, używając nomenklatury synantropijnej, że dla danego obszaru nawet u nas w Polsce pewne gatunki mogą być obce, choć na innym obszarze są roślinami rodzimymi. Nigdy nie powinniśmy „kopiować’ przynależności synantropijnej danej rośliny na danym obszarze, bez uwzględnienia naturalnego zasięgu występowania konkretnego gatunku.
I jeszcze jedna ważna uwaga: część gatunków obcych, szczególnie dotyczy to kenofitów, obecnie zostało uznanych za inwazyjne na terenie Polski piszemy o nich od kilku tygodniu w cyklu.
Deptane po drodze
17 July
Chcemy zwrócić Waszą uwagę na dwa gatunki z rodzaju jasnota (Lamium). O jasnocie białej (L. ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
To dwa gatunki z rodzaju jasnota (Lamium). Rodzaj Lamium należy do rodziny jasnotowatych, wargowych (Lamiaceae, ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium), gatunek należący do rodziny psiankowatych (Solanaceae). W Polsce występuje pospolicie na ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus), nie wydaje się wcale oczywistym gatunkiem dla miejsc ruderalnych, możemy go ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Mierznica czarna (Ballota nigra), należy do rodziny jasnotowatych, wargowych (Lamiaceae, Labiatae). We florze polskiej mierznica ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Lnica pospolita (Linaria vulgaris) – zalicza się ją do rodziny babkowatych (Plantaginaceae), a jeszcze niedawno ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Przybliżymy Wam dwa kolejne gatunki mikołajków (Eryngium), które możemy spotkać na polskim niżu są to: ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Marchew zwyczajna (Daucus carota), to roślina, którą latem często możemy spotkać kwitnącą a nawet już ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Starzec wiosenny (Senecio vernalis) jest dość oryginalnym gatunkiem, który zaczyna swoje kwitnienie w maju i ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Przyjrzymy się cieciorce pstrej (Coronilla varia, Securigera varia) z rodziny motylkowatych, bobowatych (Papillionaceae, Fabaceae). Występuje pospolicie ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Nostrzyk żółty (Melilotus officinalis) jest jednym z ośmiu gatunków nostrzyków, które można spotkać w Polsce. ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Przedstawiamy chrzan pospolity (Armoracia rusticana, A. lapathifolia, A. sativa, Cochlearia armoracia, Rorippa rusticana), należący do ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) jest gatunkiem rodzimym, który o tej porze roku gdzieniegdzie jeszcze kwitnie. ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Tę roślinę na pewno widzieliście już wcześniej pod swoimi stopami. Bniec biały (Melandrium album, Silene ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Z tych roślin, które możecie je spotkać na spacerach w pobliżu domu prezentujemy Cykorię podróżnik ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Kielisznik zaroślowy (Calystegia sepium) jest kolejnym gatunkiem z rodziny powojowatych (Convolvulaceae), który chcemy Państwu przedstawić ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Rdestówka zaroślowa (rdest zaroślowy), Fallopia dumetorum (Polygonum dumetorum) uważana jest w Europie za gatunek rodzimy. ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Istnieją dwa gatunki ambrozji, z których jeden należy do tych, które możemy spotkać przy drodze ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus) jest kenofitem, czyli młodszym przybyszem. Przywędrował do Polski z południowo-wschodniej Europy, ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Tym razem napotkaliśmy roślinę bardzo toksyczną. Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) jest okazałą rośliną roczną, sięgającą ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Roślinę pewnie dobrze znacie, towarzyszy nam przez całe lato, a jej żółte kwiaty trudno przeoczyć ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Piękne różowe kwiaty groszku bulwiastego najczęściej spotkacie pośród łanów zbóż. Groszek bulwiasty (Lathyrus tuberosus) jest ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Jasnota biała, roślina jasnoty białej (Lamium album) przypomina swym wyglądem znaną powszechnie pokrzywę zwyczajną (Urtica ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa) jest rośliną, którą część z nas kojarzy jako warzywo, ale mało ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Farbownik lekarski (Anchusa officinalis) to pięknie kwitnąca roślina. O tej porze roku przyciąga nasz wzrok ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Kolejna roślina w naszym cyklu o roślinach, których nie zauważamy to Lepczyca rozesłana (Asperugo procumbens). ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Powój polny (Convolvulus arvensis). Jest rośliną powszechnie spotykaną na siedliskach ruderalnych m.in. na przydrożach, nieużytkach, ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Koniczyna biała, koniczyna rozesłana (Trifolium repens) jest gatunkiem rodzimym, który na siedliskach synantropijnych jest apofitem ...
Read moreDeptane po drodze
17 July
Raczej ich nie zauważamy, są niepozorne, niewielkie, może nawet niezbyt urodziwe, nie zwracają naszej uwagi ...
Read more