Georgia O’Keeffe

Georgia O’Keeffe (1887-1986) była amerykańską modernistyczną malarką, której kariera artystyczna trwała aż siedem dekad. W swoich obrazach starała się przedstawić to, co opisała jako „ cud świata, w którym żyję”.

Jej twórczość w zupełnie niezwykły sposób balansuje pomiędzy realizmem a abstrakcją. Największą sławę przyniosły artystce prace przedstawiające kwiaty i pustynne krajobrazy, często połączone z motywem zwierzęcej czaszki, odnoszące się bezpośrednio do miejsc, w których mieszkała i z którymi była uczuciowo związana.

O’Keeffe zaczęła malować kwiaty w 1918 roku, ale dopiero w 1924 roku stworzyła pierwsze obrazy ukazujące z bliska ogromne, powiększone kwiaty, na które zaskoczeni widzowie patrzyli z perspektywy nadlatującej pszczoły. Takie ujęcie było czymś zupełnie nowym, całkowicie odbiegającym od tradycyjnych przedstawień roślin w formie martwej natury.

Widziane z bliska, płasko malowane kwiaty o niezwykle wysmakowanej kolorystyce stały się szybko znakiem rozpoznawczym artystki. Krytycy dopatrywali się w nich freudowskich wątków seksualnych. Georgia stanowczo odrzucała tego typu interpretacje. 

Ponoć to widok maleńkiego kwiatu w martwej naturze Henri Fantin-Latoura skłonił ją do przyjęcia powiększonej perspektywy. Powiedziała: „Kwiat jest stosunkowo mały. Każdy ma wiele skojarzeń z kwiatem – ideą kwiatów.(…) Nadal – w pewnym sensie – tak naprawdę nikt nie widzi kwiatów – są takie małe – nie mamy czasu – a patrzenie wymaga czasu, tak jak posiadanie przyjaciela wymaga czasu, (…) Więc powiedziałam sobie – namaluję to, co widzę – czym kwiat jest dla mnie, ale namaluję go w dużym formacie, a oni będą zaskoczeni i poświęcą czas, aby na niego spojrzeć – sprawię, że nawet zapracowani nowojorczycy poświęcą czas, aby zobaczyć to, co ja widzę w kwiatach”. 

W latach 1918–1932 Georgia O’Keeffe namalowała ponad 200 kwiatowych obrazów, na których pospolite rośliny, takie jak petunie, maki, bielunie, słoneczniki i żonkile, zostały potraktowane z taką samą atencją, jak mniej oczywiste czarne irysy, egzotyczne orchidee lub kalie.

Przypominający wirujący biały wiatraczek kwiat bielunia fascynował malarkę. Artystka nie przejmowała się toksycznością rośliny. Rodzime dla flory Meksyku bielunie bujnie się rozrastały wokół patio jej domu na pustyni w Nowym Meksyku. Po raz pierwszy sportretowała kwiat bielunia w 1932 roku na obrazie zatytułowanym: Jimson Weed/White Flower nr 1. Obraz ten przez lata zdobił prywatną jadalnię w Białym Domu. 

W 1936 roku Elizabeth Arden, magnatka amerykańskiej branży kosmetycznej, zachwycona pracami Georgii, zleciła O’Keeffe namalowanie podobnego obrazu do swojego nowo otwartego nowojorskiego salonu sportowego Arden Sport Salon. Wykonujący ćwiczenia rozciągające klubowicze mieli nadać swemu ciału gibkość i wdzięk wiszących na ścianie sali rozwijających się kwiatów bielunia. Namalowany dla Elizabeth Arden obraz Jimson Weed, o imponujących rozmiarach 180 na 212 centymetrów, to największe kwiatowe płótno artystki.

Georgia O’Keeffe umieściła na nim cztery ciasno skadrowane kwiaty tytułowego bielunia. Ich naturalne, świeże piękno zostało wydobyte dzięki wąskiej gamie kolorów i rytmicznemu układowi światła i cienia na trąbkowych kielichach i falujących liściach. Kiedy globalna firma farmaceutyczna Eli Lilly and Company kupiła firmę Arden w latach 70. XX wieku, nabyła również obraz. Lilly sprzedała spółkę zależną Arden w 1987 r. i w tym samym czasie wypożyczyła obraz do Indianapolis Museum of Art. Dziesięć lat później, w 1997 roku firma ostatecznie przekazała obraz muzeum.  

Bibliografia

Britta Benke, Georgia O’Keeffe( 1887-1986),  Flowers in the Desert, Taschen, 2021

Wraz z rokiem tematycznym – Artystyczny Botaniczny – prowadzimy cykl spacerów o powiązaniach sztuki z Naturą.

Tą historią podzieliła się Ewa Szachowska → – pasjonatka roślin i historii sztuki tak z wykształcenia, jak i z zamiłowania, pracująca w obu tych obszarach. Arteterapeutka, koordynatorka i autorka projektów edukacyjnych oraz wieloletnia współpracowniczka Fundacji Arttransfer (od 2013). Edukatorka w Centrum Edukacji Ogrodu Botanicznego UW.