Długosz królewski

Długosz królewski (Osmunda regalis) jest kolejną rośliną chronioną, która chcemy Państwu przypomnieć. Jest jedynym w Europie przedstawicielem bardzo starej rodziny długoszowatych (Osmundaceae) znanej już z karbonu (ok. 300 mln lat temu). 

W Polsce uważany jest za gatunek narażony na wyginięcie, dość rzadki, podany jedynie z około 130 stanowisk. Jest gatunkiem częściej spotykanym w zachodniej Europie, rzadziej w środkowej i południowej Europie. Poza tym występuje w Azji Mniejszej, na Bliskim Wschodzie i w części Afryki Północnej.

W Polsce preferuje miejsca o klimacie łagodnym zimą, dlatego spotykany jest częściej w rejonach bliższych wybrzeży. Występuje w rozproszonych stanowiskach na niżu, częściej na zachodzie kraju, w górach nie występuje. Rośnie w półcieniu, na glebach średnio żyznych i żyznych, o odczynie umiarkowanie kwaśnym do obojętnego.

Jest gatunkiem charakterystycznym dla olszyn bagiennych i borów bagiennych. Spotykany jest na torfowiskach, brzegach jezior, ale także na groblach stawów, podmokłych drogach leśnych czy liniach oddziałowych, wilgotnych zrębach, w rowach odwadniających. 

Największym zagrożeniem dla długosza królewskiego są zmiany siedliskowe, związane z odwadnianiem dużych obszarów oraz obniżanie się poziomu wód gruntowych. Ustępuje wtedy ze stanowisk naturalnych i coraz częściej przechodzi na antropogeniczne siedliska wtórne takie jak rowy, groble, linie oddziałowe >> miejsca, gdzie poziom wód gruntowych jest stosunkowo wysoki.

Długosz królewski jest okazałą paprocią, o dużych, długoogonkowych, podwójnie pierzastych liściach wielkości nawet do 2 m. Ich szerokość sięga nawet 40 cm. Zewnętrzne liście całe są płonne – zielone, asymilujące. Wśród liści wewnętrznych możemy wyróżnić odcinek dolny – asymilujący i górny – zarodnionośny. Część zarodnionośna jest rozgałęziona i gęsto pokryta zarodniami. Zarodniki dojrzewają od czerwca do lipca, są zielone i szybko tracą zdolność kiełkowania. 

W uprawie spotykana jest odmiana długosza królewskiego ‘Purpurascens’, u której bardzo dekoracyjne są pędy i młode liście, które wiosną wybarwione są na czerwono. Z czasem robią się zielone. Odmiana ‘Purpurascens’ cechuje się niższym wzrostem niż gatunek.