Tojady

Tojady (Aconitum) to pięknie kwitnące o tej porze roku, chronione i w większości zagrożone gatunki flory Polski.  Rodzaj Aconitum reprezentowany jest w Polsce przez 13 dziko występujących taksonów, w tym 5 podgatunków. 

Oprócz tego występują gatunki i podgatunki mieszańcowe, co zwiększa liczbę dziko występujących taksonów do 25 (wg Mitka 2003 r., Rodzaj Aconitum w Polsce i krajach ościennych). W naszym kraju tojady występują głównie w Karpatach i Sudetach, rzadko na niżu. 

Trojad, Aconitum heterophyllum, fot. Floratheca

Są to okazałe byliny, nawet do 2 m wysokości, należące do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Ich kwiaty, zebrane w gęste kwiatostany, na ogół mają zabarwienie od ciemnoniebieskiego do fioletowego. Wyjątkiem w naszej florze jest tojad lisi (Aconitum lycoctonum, Aconitum vulparia), który ma kwiaty z kolorze żółtym. 

Wszystkie tojady mają charakterystyczne, grzbieciste kwiaty złożone z 5 zabarwionych działek kielicha, z których górna i na ogół największa przypomina kształtem hełm. Korona jest niewidoczna, ukryta w hełmie, dwa górne płatki przekształcone są w miodniki, pozostałe są silnie zredukowane lub ich brak.

Kwiaty zapylane są głównie przez trzmiele długopyszczkowe, które łatwo docierają do nektaru. Owocem są mieszki zawierające nasiona często o oskrzydlonych krawędziach. Rozsiewane są przez wiatr lub stopniowo wysypują się z pękniętych mieszków.

Tojad wschodni, Aconitum orientale, fot. Floratheca

Tojady są roślinami silnie trującymi. Zawierają liczne alkaloidy, w tym akonitynę. Akonityna należy do najszybciej i najsilniej działających trucizn. W stężeniu toksycznym wywołuje drętwienie, arytmię i śmierć z powodu zatrzymania oddechu. 

Tojad lisi, Aconitum lycoctonum, fot. I.Kirpluk

W małych dawkach akonityna była stosowana m.in. w leczeniu nerwobólu twarzowego. Jednakże ze względu na niebezpieczeństwo przedawkowania akonityna została wycofana z lecznictwa wielu krajów. 

Tojady od dawna mają też zastosowanie w uprawie ogrodowej – uprawiane są dla oryginalnych, barwnych kwiatów. Większość gatunków, wymaga wilgotnej i żyznej gleby oraz słonecznego lub półcienistego stanowiska. 

Pamiętajmy, żeby nie pozyskiwać roślin ani ich części (w tym nasion) ze stanowisk naturalnych.

Sezon 2025
Artystyczny Botaniczny

W tym roku
spoglądamy na świat przyrody
okiem artystów.
Ta wyjątkowa perspektywa
poprowadzi nas po ścieżkach Ogrodu.


Zapraszamy na wydarzenia
powiązane z tematem tego sezonu:
wykłady, spacery z motywem,
warsztaty, koncerty oraz wystawy.


Warszawa, Aleje Ujazdowskie 4





Ogród Botaniczny UW
Zielona oaza w sercu wielkiego miasta!



W maju Ogród czynny jest
codziennie w godz. 10.00 – 20.00
Kasy czynne są do godz. 19.00


Od maja do sierpnia Ogród czynny jest
codziennie w godz. 10.00 – 20.00
Kasy czynne są do godz. 19.00
Zajęcia z edukatorami
dla grup zorganizowanych

od wtorku do niedzieli
w godzinach 10:00-15:00.

Zapisy → wycieczki.ogrod@uw.edu.pl





Szklarnie
Las tropikalny w centrum Warszawy

SZKLARNIE są dostępne w maju
codziennie i w dni świąteczne z wyjątkiem poniedziałków
w godz.10.00 – 20.00.

Kasy są czynne do godz. 19.00
Ostatnie wejście do szklarni o godz. 19.20

W ramach biletu wstępu zapraszamy na
weekendowe spacery z edukatorami
w soboty i niedziele o godz. 13.00





Realizowane projekty z Funduszy Europejskich

Używamy plików cookie, aby poprawić komfort korzystania z naszej witryny. Przeglądając tę stronę, zgadzasz się na używanie przez nas plików cookie.