Krwawnik pospolity

Krwawnik pospolity (Achillea millefolium) jest gatunkiem rodzimym, który o tej porze roku gdzieniegdzie jeszcze kwitnie. Możemy go spotkać na siedliskach antropogenicznych, gdzie ma status apofita.

Rośnie na przydrożach, przypłociach, przychaciach, trawnikach, miedzach i polach, brzegach lasów, w zaroślach a przede wszystkim na łąkach. Jest gatunkiem charakterystycznym dla wysoko produktywnych łąk wielokośnych na niżu i w niższych położeniach górskich.

Rośnie zarówno na glebach suchych jak i świeżych, średnio zasobnych i eutroficznych, o odczynie umiarkowanie kwaśnym do zasadowego. Jest gatunkiem umiarkowanie światłolubnym. 

Krwawnik naturalnie występuje w Europie, Ameryce Północnej i w wielu częściach Azji. Zawleczony został m.in. do Ameryki Południowej, Australii, Afryki Południowej. W Polsce występuje pospolicie na terenie całego kraju, w górach po piętro regla górnego.

Krwawnik pospolity należy do rodziny astrowatych, złożonych (Asteraceae, Compositae). Jest aromatyczną byliną do 80 cm wysokości, z podziemnymi rozłogami. Posiada charakterystyczne, 2-3-krotnie pierzasto podzielone liście i liczne koszyczki kwiatowe zebrane w gęsty, płaski, baldachokształtny kwiatostan. 

W koszyczkach ma 5 brzeżnych kwiatów żeńskich w kolorze białym, rzadziej różowym. Wewnętrzne kwiaty są rurkowate, żółtobiałe, obupłciowe. Krwawnik kwitnie od czerwca do października, często nawet dłużej. Owocem jest niełupka.

Krwawnik uprawiany jest w wielu częściach świata jako roślina ozdobna i lecznicza. Surowcem jest ziele i kwiaty, a niekiedy olejek eteryczny. Ziele zawiera m.in. olejek eteryczny, gorzki alkaloid, garbniki, cholinę, flawonoidy, kwas salicylowy. Krwawnik ma zastosowanie przede wszystkim jako środek przeciwartretyczny, przeciwgorączkowy, przeciwzapalny i moczopędny.

Surowiec jest stosowany jest też jako środek przeciwkrwotoczny, przy braku apetytu, zaburzeniach trawienia, schorzeniach wątroby i dróg żółciowych. Większe dawki działają toksycznie (powodując bóle głowy, dreszcze, osłabienie ogólne, oszołomienie, wysypka uczuleniowa), dlatego krwawnik należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza czy farmaceuty.

Zewnętrznie stosowany jest przy ropiejących ranach i wypryskach. Świeża roślina u osób wrażliwych może powodować zapalenie skóry. Krwawnik pospolity tradycyjnie święcony jest razem z innymi ziołami w dniu Matki Bożej Zielnej, po wysuszeniu stosowany jest jako lekarstwo.

Delikatne listki krwawnika można wykorzystać jako niewielki dodatek do wiosennej sałatki. W uprawie ogrodowej znanych jest wiele odmian, często o kwiatach języczkowatych w różnych odcieniach czerwieni oraz żółtych.