Cykoria podróżnik

Z tych roślin, które możecie je spotkać na spacerach w pobliżu domu prezentujemy Cykorię podróżnik (Cichorium intybus). Jest gatunkiem obcym, zadomowionym we florze Polski, tzw. starym przybyszem, archeofitem pochodzenia śródziemnomorsko-irano-turańskiego.

W Polsce występuje pospolicie na niżu i w niższych położeniach górskich. Rośnie na trawnikach, przydrożach, nieużytkach, ubogich łąkach i pastwiskach, na polach, miedzach i ugorach, spotykana również na torowiskach kolejowych czy tramwajowych. Preferuje miejsca suche i kamieniste. Jest gatunkiem światłolubnym. Cykoria podróżnik jest byliną do 120 cm wysokości, o wzniesionej, rozgałęzionej łodydze i wrzecionowatym, mocnym, mięsistym korzeniu. 

Kwiaty, jak u wszystkich astrowatych, złożonych (Asteraceae, Compositae) zebrane są w koszyczki (o średnicy 3-4 cm). Koszyczki osadzone są na krótkich, grubych szypułach, w kątach górnych liści i na szczytach rozgałęzień. Wszystkie kwiaty są języczkowate, obupłciowe, w kolorze niebieskim, rzadziej różowawe lub białe. Otwierają się rano, zamykają koło południa i szybko więdną.

Pojawiają się od lipca do października. Cykoria jest owadopylna i wiatrosiewna. Owocem jest niełupka.

Cykoria podróżnik jest rośliną leczniczą i jadalną. Korzeń, kwiaty oraz ziele zawiera gorycze, garbniki, kumaryny, kwasy fenolowe oraz różne flawonoidy. Korzeń zawiera dużo inuliny jako substancję zapasową. Surowcem leczniczym jest przede wszystkim korzeń, czasem całe ziele. 

Cykoria podróżnik przede wszystkim pobudza przemianę materii (stosowana przy braku apetytu i niestrawności). Tradycyjnie stosowana jest jako środek żółciopędny, żółciotwórczy, wiatropędny, moczopędny i jako tzw. czyszczący krew. Syrop z cykorii jest tradycyjnym środkiem wzmacniającym dla niemowląt, a także wspomagającym dla osób cierpiących na reumatyzm i artretyzm. Uważa się, że cykoria była uprawiana jako roślina spożywcza od około 300 roku p.n.e.

Jej młode liście używane są do sałatek. Korzeń, po wysuszeniu, zmieleniu i uprażeniu stał się ważnym substytutem kawy pod koniec XVIII wieku. Prażenie zmienia skład chemiczny niektórych substancji zawartych w korzeniu, powstają związki aromatyczne i cykoria nabiera słodkiego smaku. Według ludowych wierzeń, kwitnąca cykoria podróżnik (święcona w dniu Matki Bożej Zielnej) „zatknięta za strzechę strzeże domostwo przed epidemiami”.