Chrzan pospolity

Przedstawiamy chrzan pospolity (Armoracia rusticana, A. lapathifolia, A. sativa, Cochlearia armoracia, Rorippa rusticana), należący do rodziny kapustowatych, krzyżowych (Brassicaceae, Cruciferae).

W Polsce jest rośliną powszechnie uprawianą w ogrodach i dziczejącą na przydrożach, przy płotach, na trawnikach, skrajach pól i innych siedliskach antropogenicznych, wnika do siedlisk przeobrażonych. Chrzan pospolity jest gatunkiem obcym dla flory Polski, ma status archeofita, czyli rośliny, która przybyła na nasze tereny i trwale się zadomowiła przed końcem XV wieku. 

Chrzan pospolity, Armoracia rusticana, fot. Domena Publiczna, Wikipedia

Prawdopodobnie pochodzi ze wschodniej i południowo-wschodniej Europy. Chrzan pospolity jest rośliną znaną już w starożytności. W Europie Środkowej pierwsze wzmianki pochodzą z XII wieku. Chrzan pospolity jest byliną osiągającą do 120 cm wysokości, nagą, o charakterystycznych grubych i mięsistych korzeniach. Liście odziomkowe są podłużne i wielkie, od 30 do 100 cm długości, środkowe – pierzasto wcinane, a górne – lancetowate i piłkowane.

Chrzan pospolity, Armoracia rusticana, fot. Christian Fischer, Domena Publiczna, Wikipedia

Jest też rośliną leczniczą i kosmetyczną. Surowcem jest korzeń. Stosowany jest w leczeniu nieżytów oskrzeli i infekcji układu moczowego. Zewnętrznie działa drażniąco na skórę i używany bywa w reumatyzmie i innych stanach zapalnych.

Świeży korzeń zawiera glukozydy izosiarkocyjanianów, które w procesie suszenia ulegają hydrolizie. Powstaje wtedy tzw. olejek gorczyczny. Korzeń jest źródłem enzymu peroksydazy, zawiera także kumaryny, kwasy fenolowe, kwas askorbinowy i inne. Izosiarkocyjaniany mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe, spazmolityczne, cytotoksyczne i drażniące (wywołujące przekrwienia).

Niestety, część związków powstających podczas hydrolizy izosiarkocyjanianów jest toksyczna i może wywoływać reakcje alergiczne oraz podrażnienie błon śluzowych. Stąd, chrzan pospolity, nawet jako przyprawa, powinien być spożywany oszczędnie. Czysty olejek gorczyczny uznany został za substancję niebezpieczną.

Roślina rozmnaża się głównie wegetatywnie. W uprawie lubi umiarkowane słońce, glebę przeciętnie wilgotną o odczynie obojętnym, mineralno-próchniczą, żyzną, zasobną w substancje humusowe. Jest rośliną w pełni mrozoodporną. Jej części nadziemne giną przy spadku temperatury poniżej -4°C, ale korzeń pozostaje dobrze zabezpieczony pod ziemią (chrzan jest geofitem).

Ogród Botaniczny
Uniwersytetu Warszawskiego

Aleje Ujazdowskie 4
00-478 Warszawa

Ogród
Oaza przyrody w wielkim mieście

Ogród jest czynny CODZIENNIE
w godz. 10.00 – 17.00.
KASY są czynne
do godz. 16.00

Szklarnie
Tropikalny las w centrum Warszawy

Szklarnie są niedostępne w poniedziałki
W pozostałe dni są otwarte w godzinach dostępności ogrodu.
Ostatnie wejście do szklarni o godz. 16.20
Instytucje wspierające

Używamy plików cookie, aby poprawić komfort korzystania z naszej witryny. Przeglądając tę stronę, zgadzasz się na używanie przez nas plików cookie.

Więcej Akceptuję