Starzec wiosenny

Starzec wiosenny (Senecio vernalis) jest dość oryginalnym gatunkiem, który zaczyna swoje kwitnienie w maju i trwa ono zazwyczaj aż do czerwca (czasem możemy zobaczyć go we wrześniu).

Należy do rodziny astrowatych, złożonych (Asteraceae, Compositae), a w naszej florze stanowi obcy element. Jest gatunkiem zadomowionym, tzw. młodszym przybyszem, czyli kenofitem. Ściślej – ma u nas status epekofita (gatunku, który wnika do zbiorowisk antropogenicznych), a miejscami także hemiagriofita (gatunku, który wnika do zbiorowisk półnaturalnych).

Pochodzi z zachodniej Azji i południowo-wschodniej Europy. W innych częściach Europy pojawił się (pierwsze notowania) na początku XVIII wieku, w Polsce zaś w 1824 roku.

W Polsce jest pospolity na niżu, rzadko spotykamy go w niższych położeniach górskich. Na pewno zwróci naszą uwagę w miejscach wydeptywanych, wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Często zobaczymy go na terenach kolejowych, poboczach dróg, nieużytkach. Niekiedy pojawia się jako chwast w uprawach. Jest gatunkiem światłożądnym – poza światłem nie wymaga specjalnych warunków do rozwoju, może rosnąć na piasku.

Starzec wiosenny jest gatunkiem rocznym lub dwuletnim (ozimym – zimuje różyczka liściowa), osiągającym nawet do 80 cm wysokości. Cała roślina zazwyczaj jest pajęczynowato owłosiona, z wiekiem zaś łysieje. Liście odziomkowe zebrane są w różyczkę, która zwykle jest zachowana podczas kwitnienia (dla oznaczenia gatunku musimy się przyjrzeć, czy w dole łodygi są liście, bo mogą być już uschnięte).

Kwiaty zebrane w koszyczkach o średnicy do 2,5 cm są bardzo charakterystyczne. Najbardziej zauważalne są brzeżne, języczkowate kwiaty. Jest ich na ogół 13, są żółte i płaskie. Środkowe kwiaty są rurkowate, obupłciowe. Tam zawiązują się owoce czyli niełupki. Niełupki zaopatrzone są w pappus czyli puch kielichowy, który ułatwia przenoszenie owoców przez wiatr (anemochoria).

Inną z cech charakterystycznych tego gatunku, ważną przy oznaczaniu rośliny, są listki okrywy koszyczka. Wewnętrzne umieszczone są w jednym szeregu, jest ich zwykle 21 i są ciemno zakończone. Dodatkowych listków okrywy jest od 6 do 12 i są one niemal od połowy czarne.